Vreemdelingenbewaring wordt door de IND, de Koninklijke Marechaussee, de Dienst Terugkeer & Vertrek en de Vreemdelingenpolitie opgelegd met als (enig) doel om illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen terug te sturen naar hun land van herkomst of het land waar zij wél rechtmatig verblijf hebben. Vreemdelingenbewaring is geen straf maar wordt door de vreemdeling wel zo ervaren. Hij of zij wordt in een gesloten instelling gezet voor dit doel – een detentiecentrum. Vreemdelingenbewaring mag niet ten uitvoer worden gelegd in een gevangenis.

Het is een zeer zware maatregel, die de IND alleen als uiterst middel mag inzetten. Hoofdregel is dat illegaal verblijvende vreemdelingen eerst de kans moeten krijgen om uit eigen gelegenheid Nederland te verlaten.

Beroep tegen de oplegging van vreemdelingenbewaring

Vreemdelingenbewaring is een zware maatregel die alleen als uiterst middel mag worden opgelegd. Tegen het opleggen van de maatregel vreemdelingenbewaring staat beroep open bij de rechter.

Binnen ons kantoor is de expertise aanwezig om een dergelijk beroep in te dienen. Omdat de vreemdeling vast zit, zijn aan het indienen van een verzoek tot opheffing van de vreemdelingenbewaring geen kosten verbonden.

Alleen bij een eerste beroep, dus kort nadat de vreemdeling is vastgezet, wordt door de rechtbank beoordeeld of de maatregel vreemdelingenbewaring op zorgvuldige en juiste wijze is opgelegd. De rechter beoordeelt of niet had kunnen worden volstaan met een lichter middel, bijvoorbeeld een meldplicht. Ook kijkt de rechter of de IND voldoende heeft gedaan om de vreemdeling te verwijderen. Ook wordt door de rechtbank beoordeeld of een reële mogelijkheid is om de vreemdeling uit te zetten (zicht op uitzetting).

Als de rechtbank het beroep gegrond verklaard en de opheffing van de maatregel vreemdelingenbewaring gelast, kan de rechtbank ook schadevergoeding toekennen voor de tijd dat de vreemdeling onrechtmatig heeft vastgezeten.

Verklaart de rechtbank het eerste beroep ongegrond dan kan bij volgende beroep slechts worden geklaagd over de door de IND te betrachten voortvarendheid en het zicht op uitzetting. Ook wordt, zeker als de bewaring langer duurt, door de rechtbank een belangenafweging gemaakt. De maximale duur van de vreemdelingenbewaring is in principe zes maanden. In speciale gevallen, bijvoorbeeld als sprake is van het actief tegenwerken van de uitzetting is het (absolute) maximum achttien maanden.

Duidelijk is dan ook dat bij het eerste beroep de meeste kansen liggen. Het is dan ook raadzaam om zo snel mogelijk na inbewaringstelling contact met ons op te (laten) nemen.

Voorkom dat u in vreemdelingenbewaring wordt geplaatst

Enkele punten die u in acht kan nemen om te voorkomen dat u in vreemdelingenbewaring wordt geplaatst zijn:

• Kom afspraken met de IND en de Dienst Terugkeer en Vertrek stipt na. Houdt u aan een opgelegde meldplicht en geef (liefst van te voren) door wanneer je door omstandigheden niet in de gelegenheid bent om te voldoen aan jouw meldplicht.
• Neem contact op met de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). Deze organisatie, een onderdeel van de Verenigde Naties, is onafhankelijk van de IND en kan vreemdelingen helpen met de terugkeer naar hun eigen land.
• Ga de grenzen niet over. Juist bij grensoverschrijding bestaat de kans dat u wordt gecontroleerd. Een reis uit Nederland of een reis naar Nederland zonder de juiste papieren, zoals een paspoort, of zonder verblijfsvergunning kan een reden zijn om iemand in vreemdelingenbewaring te plaatsen.
• Zorg zelf voor een paspoort. Indien u niet het risico wil lopen om (onnodig) lang in vreemdelingenbewaring te verblijven omdat een laissez-passer procedure lang kan duren, zorg er dan voor dat u beschikt over een geldig paspoort. Als familie of vrienden het paspoort en een ticket brengen naar de Dienst Terugkeer & Vertrek of de Vreemdelingenpolitie is er een grote kans op vrijlating op voorwaarde dat u gebruik maakt van het ticket. Het paspoort wordt dan vaak aan de Koninklijke Marechaussee op Schiphol of vliegveld Eindhoven gestuurd.